Çocuğunuz Karar Veremiyorsa ..
Seçim Yapmakta Zorlanan Çocuklara Nasıl Yardım Edilmeli ?
Basketbola mı yoksa futbola mı yazılsınlar? Yarın ne giyecekler? Kahvaltı için ne isterler? Hangi arkadaşını eve davet etmek ister? Hangi dondurma çeşidini yemek ister?
Hayat büyük, küçük birçok seçimle dolu fakat bazı çocuklar için bir seçim yapmak sancılı bir süreç olabiliyor. “Bilmiyorum! Karar veremiyorum!” diye yakınabilirler. Ya da bir seçim yaparlar fakat hızlıca fikir değiştirip diğerini tercih edebilirler. “Kırmızı olan! Yok yok mavi olan! Hayır kırmızı olan!” Seçmedeki stres kimi zaman gözyaşları ile sonuçlanabilir.
Ebeveyn olarak bütün bu dramayı atlayıp onların yerine bir tercihte bulunmak cazip gelebilir. Fakat karar verebilmek hayati bir beceridir ve çocuklar pratik yaptıkça bu becerilerini geliştirirler. Her bir tercih anında çocuk kendi kimliğini oluşturur “Bu benim için önemli olan. Bu benim ,ya da olmak istediğim, en azından şimdilik.” Bu önemli gelişim fırsatını onların elinden almak istemeyiz.
ÇOCUKLARA KARAR VERMEDE NASIL YARDIM EDİLİR
Ebeveynlerin çocukları yerine karar vermeden onlara yardımcı olabileceği birçok farklı yöntem vardır. İki seçenek sunmak seçimin zorluğunu azaltır. Bazı stratejileri öğretmek örneğin “yazı-tura atma”- “ya şundadır ya bunda” veya” artı eksi yönleri listeleme” yardımcı olabilir.
Daha önemli kararlar için bir stratejide “ Eğer şuan hemen karar vermem gerekseydi hangisini seçerdim?” sorusunu tekrar tekrar kendimize sormak. Zamanla bir patern oluşur ve bir tercihe kendinizi daha yakın hissettiğinizi fark edebilirsiniz.
Çocuğunuzun seçimle ilgili duygusunu fark edip anlamaya çalışın stres karşısında anlaşılmak rahatlatıcı olacaktır. “Sadece bir tanesini seçmek zor” “Bu iki tercih arasında ikiye bölünmüş hissediyorsun” ya da “Ne yapmak istediğinden emin değilsin.” diyebilirsiniz.
SEÇİM YAPMADAKİ 7 MİT
Bazen çocukların seçimine inandıkları mitler engel olabiliyor. Bunları çocuğunuzla konuşabilirsiniz.
Mit 1: Bir seçim yaparken kendimden %100 emin olmalıyım.
Gerçek: Hiçbir şey %100 kesin değildir. Duygular ve durumlar değişebilir. Beklemediğimiz şeyler olabilir. Genelde tercihler verilen bilgi ve o anki durum içindeki en iyi tahminimizdir.
Mit 2: Bir seçim yapmak için her şeyi iyice analiz etmeliyim.
Gerçek: Eğer verilecek karar önemliyse üstüne düşünülüp tartışılması faydalı olabilir ama bir noktadan sonra kafa yormaya devam etmek seçimi geciktirme taktiğine dönüşebilir ve daha da uzayan süreç ile birlikte üzüntülü olmak iyi bir tercih yapılacağı anlamına gelmez.
Mit 3: Seçim yapmak kolay olmalı ( ve tercih yapamazsam aptalım)
Gerçek: Bazen tercih etmek kolaydır bazense zordur. Riskler daha yüksek olduğunda bir seçim yapmak da zorlaşır. Fakat daha iyi kararlar almada gelişmek için en iyi yol pratik yapmaktır.
Mit 4: Seçimimle tamamen mutlu hissetmeliyim.
Gerçek: Bir seçeneği tercih etmek demek diğer seçeneği bırakmak anlamına gelir. Seçilmeyen tercih ile ilgili kayıp hissi ya da karışık duygulara sahip olmak oldukça yaygın ve normaldir.
Mit 5: Eğer yanlış bir tercih yaparsam geri dönüşü olmaz.
Gerçek: Yanlış seçimi yapmak hayal kırıklığı uyandırır. Pişmanlık can yakıcı olabilir ama atlatılabilecek bir duygudur. Bir tercih sonucu istediğimiz gibi gitmediğinde, yanlış seçimi yaptığımızı fark ettiğimiz anda o durumdan öğrenebileceğimiz dersler ileriki tercihlerimizi daha doğru yapmamıza yardımcı olur.
Mit 6: Mükemmel tercih vardır ve ben onun ne hangisi olduğunu öğreninceye kadar bir seçim yapamam.
Gerçek: Çoğu tercih ödün vermeyi içinde barındırır. Her seçeneğin getirisi olduğu gibi götürüsü de olabilir. Şuan doğru gözüken ileride öyle gözükmeyebilir. Sorun değil. Gerekirse yeni duruma uyumlanabiliriz.
Mit 7: Eğer düşünmeye devam edip seçimden kaçınırsam kötü bir tercih yapmamış olurum.
Gerçek: Tercih yapmamak da bir seçimdir. Harekete geçmemeyi, adanmayı red etmek ve hayata karşı pasif olup kontrolü ele almamayı tercih etmekte bir seçimdir. Emin olmadan durmak ve hayatın getirdiği fırsatların geçip gitmesine izin vermek de bir tercihtir. Hiçbir seçim yapmamak çok nadiren olumlu sonuç getirir.
BIRAKIN ÇOCUĞUNUZ KARAR VERSİN
Çocuğumuza karar verebileceği ile ilgili güvenirsek onların hem hayati bir beceri kazanmasında yeterli pratiği sunmuş oluruz hem de esneklik kazanmalarına. Neyi sevdiklerini öğrenecekler hem de yanlış bir tercihin dünyanın sonu olmadığını keşfedecekler. Bir sonraki seçimde farklı bir yöne yönelebilirler.
