ÇOCUKLARDA ÖFKE KRİZLERİ

Çocuğunuz, yaşı küçük olsa bile, öfke nöbetleri geçirirken saldırgan hale geldiğinde , kendisi, ebeveynleri veya kardeşi için bile bir tehdit haline gelebilir.

Öfke nöbeti geçirirken elindeki bardağı babasının kafasına fırlatan, kardeşini itip alnının yarılmasına sebep olan, evdeki televizyona tekme atan , annesinin cep telefonunu pencereden atan çocuklar bazen karşılaştığımız örnekler olabiliyor.

Duygularıyla başa çıkmakta güçlük çeken çocukların kontrolünü kaybetmesi ve gerginliklerini ebeveynlerine yönlendirmesi, çığlık atması , vurması ve ısırması, küfretmesi, tehlikeli nesneler fırlatması alışılmadık bir durum değildir. Bu tablolar hem çocuk hem ebeveynler için korkutucu ve stresli bir deneyim olabilir. Çocuklar kendilerini yıprattıktan ve sakinleştikten sonra genellikle üzülürler ve kendilerini suçlu hissederler.

Peki Ne Yapacaksınız ?

Öncelikle, bu öfkeli ve şiddetli davranışların , çocuğun iletişim şekli olduğunu anlamak çok önemli. Ne şiddetli hayal kırıklığına uğradığını , üzüldüğünü,k ızdığını ve bu duygu ile baş edemediğini size gösteriyor.

Saldırgan davranışları olan bir çocuk, bunalmış ve sıkıntılı bir çocuktur. Henüz duygularını olgun bir şekilde ifade etme becerisine sahip değil. Dil, dürtüsünü kontrol etme, problem çözme yeteneklerine de henüz sahip değil.

Bu noktada atlanmaması gereken önemli bir durum var. Öfkesini bu derece saldırganlıkla ifade eden bir çocuğun ebeveynleri öfkelerini ne şekilde gösteriyor ve çocuğa nasıl bir model oluşturuyorlar?

Çocukları veya eşleri ile olan iletişiminde ,bağıran, vuran, kötü sözler kullanan,ani öfke tepkileri bulunan, çocukla iletişiminde tutarsız –iniş çıkışlı tepkiler veren ebeveynler, çocuklarına öfkeyi nasıl göstereceklerine bir model oluştururlar. Böyle davranan bir ebeveynin çocuğunu öfkeyi saldırganlıkla göstermesi kaçınılmaz. Çocuğun saldırgan öfkesine nasıl müdahale etmek gerekir sorusundan önce ebeveynin kendine sorması gereken soru: “Ben kendi öfkemi nasıl gösteriyorum” dur..

Bazen ebeveynler çocukların bu tür saldırgan davranışlarını manüpülatif olarak görürler. Ancak öfkelendikleri halde bu duyguyu göstermekten kaçınan çocuklar genellikle hayal kırıklıklarını ve içlerinde patlayan bu duyguları göstermemelerine rağmen durumu etkili bir şekilde idare de edemezler . Bastırırlar, içlerine atarlar, sinerler ve yaralanırlar. Yani çocuğun öfke emarelerini hiç göstermemesi de aslında saldırgan davranışlarda bulunan bir çocuğun sıkıntısı ile benzerdir. Duygularını nasıl ifade edeceğini öğrenememiştir.

Ebeveynler, çocukları saldırgan tepkiler verip öfke nöbetine girdiklerinde, çocuklarına bu duygu ile başa çıkmanın yolları olduğunu öğretebilirler.

1. SAKİN OL Öfkeli bir çocukla karşı karşıya kaldığınızda, kontrolden çıkmış hissetmek ve kendinizi ona bağırırken bulmak kolaydır. Ama bağırdığınızda ona ulaşma şansınız azalır. Bu kadar öfkeli ve saldırgan iken ona pek bir şey anlatamazsınız, o sırada çocuğunuz orada değil. Bunun yerine, onu sadece daha agresif şekilde meydan okuyor olursunuz. Ne kadar zor olursa olsun, sakin kalabilir ve kendi duygularınızı kontrol edebilirseniz, çocuğunuz için bir model olabilir ve ona da aynı şeyi yapmayı öğretebilirsiniz. Ancak Vazgeçmeyin. Durdurmak için ne istediğini kabul ederek onu bu davranışı sürdürmeye teşvik etmeyin. Ebeveynlerin yanılgısı, bu davranışı birkaç defa uyguladıktan sonra hemen sonuç beklemeleri ve istedikleri sonucu almayınca vazgeçmeleridir. Unutmayın, karşınızdaki küçük bir çocuk ve öğrenebilmesi için istikrara ihtiyacı var.

2.UYGUN DAVRANIŞI ÖV Sakinleştiğinde, kendini toparladığı için onu övün. Ve duygularını sözlü, sakin bir şekilde ifade etmeye çalıştığında ya da bir anlaşmazlık alanında bir uzlaşma bulmaya çalıştığında, bu çabaları için onu övün.

3. PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİ UYGULAMASINA YARDIM ET . Çocuğunuz un sakin zamanları , üzüntüsü ve kızgınlığı saldırgan patlamalara dönüşmeden önce duygularını iletmeye ve çatışmalara çözümler üretmeye çalışmasına yardımcı olmanın zamanıdır. Ona nasıl hissettiğini sorun, anlatmasına izin verin. Bu duyguyu bedeninde bir yerde hissediyor mu ? Gerekirse duygunun resmini yaptırın. Öfkelendiği sorununu birlikte nasıl çözebileceğinize dair fikirlerini sorun. Çözüm üretmesini sağlayın.

4. MOLA VE ÖDÜL SİSTEMLERİ Şiddet içermeyen yanlış davranışlar için zaman aşımları 8 yaşından küçük çocuklarda işe yarayabilir. Ancak çocuk öfkesini şiddetle ve saldırganlıkla göstermeye başladığı an molalar işe yaramaz.

5. TETİKLEYİCİLERDEN KAÇIN Öfkelerini saldırganlıkla gösteren çoğu çocuğun bu tip davranışları ödev zamanı, uyku vakti veya uyun oynamayı , tv izlemeyi bırakma zamanı gibi tahmin edilebilir zamanlarda yaptığınını görürüz. Hoşlanmadıkları bir şeyi yapmasını istediğinizde veya o sırada yapmaktan çok mutlu oldukları bir şeyi bırakmasını istediğinizde çocuğun öfkesini tetiklemiş olursunuz. Bu durumda zaman uyarıları çok işe yarar. “ 10 dk sonra uykuya gideceğiz.” “birazdan tv yi kapatacağız” gibi çocuğa önceden haber vererek , bu duruma alışmasını sağlayabilirsiniz.

Bir öfke nöbetine nasıl tepki vereceğiniz aynı zamanda yaşanan olayın ciddiyetine de bağlıdır. Şiddet içermeyen hafif öfke nöbetleriyle başa çıkmanın ilk kuralı, onları olabildiğince sık görmezden gelmektir, çünkü çocuğa durmasını söylemek gibi olumsuz bir ilgi bile çocuk için cesaret verici olabilir.

Ancak bir çocuk fiziksel olarak saldırganken , çocuğunuzun yanı sıra başkalarına da zarar verebileceği için görmezden gelmeniz önerilmez. Bu durumda çocuk için güvenli bir ortam sağlanması önemlidir.

Örneğin: “Şu an istediğin olmadığı için çok kızgınsın ,çok kızdığını ve üzüldüğünü anlayabiliyorum, bunu göstermek için bana vuruyorsun. Ama bana vurmana izin vermiyorum.Vurmaya devam edersen seni odana götüreceğim biraz sakinleşince konuşabiliriz.” diyebilirsiniz. Aksi takdirde ellerini tutarak engellemek, geri vurmak,şiddetli bağırmak veya incitici sözler söylemek , zaten engellenmekten dolayı öfkeli olan çocuğun tepkilerini sadece arttıracaktır.

DOĞRU DAVRANIŞ TEKNİKLERİ İLE İLGİLİ YARDIM ALIN

Çocuğunuz öfkelendiğinde çok fazla saldırgan davranıyorsa profesyonel yardım almak önemlidir. Size ve çocuğunuza saldırganlığı aşmanıza, stresinizi atmanıza ve ilişkinizi geliştirmenize yardımcı olabilecek doğru davranış terapi teknikleri mevcuttur.Çocuğunuzun ve kendinizin davranışını daha etkili bir şekilde yönetmek için teknikler öğrenebilir ve yıkıcı davranışları dizginlemeyi öğrenebilir ve daha olumlu bir ilişkinin tadını çıkarabilirsiniz.