ENKOPREZİS (Dışkı Tutma-Kaçırma) Nedenleri ve Tedavisi
Enkoprezis (dışkı tutma-kaçırma) olan çocukların ebeveynleri çoğu zaman, bağırsak hareketlerini kontrol etmede çocuklarının aktif bir rol oynadığına inandıkları için sık sık hayal kırıklığına uğramaktadır. Bazı durumlarda, kirlenme, dışkı kaçırma kasıtlı olabilir, diğer durumlarda ise istemsiz ve çocuğun kontrolünün ötesinde olabilir. Bu hastalığın olası birçok sebebinin farkında olmak önemlidir. ( Enkoprezis ,erkek çocuklarında daha sık görülmekte olan bir durumdur.)
Biyolojik faktörler: Fonksiyonel kabızlık (yapısal veya biyokimyasal bir açıklama kanıtı olmadan eksik dışkılama ile ısrarcı kabızlık), çocuklardaki olguların% 90'ını oluşturan enkoprezisin ana nedenlerinden biridir .Çocuklar kabız kaldığı için dışkıyı sık sık durdurabilir ve bu nedenle bağırsak hareketi olduğunda acı çeker. Bağırsak hareketlerinin kronik olarak kesilmesi, çocukların normal dışkı yapma kabiliyetini kaybetmesine neden olur ve çocukların çoğu zaman habersiz olduğu kısmi bağırsak hareketlerine neden olur. Omurilik hasarı, çölyak hastalığı veya bağırsak hasarı gibi diğer tıbbi nedenler de bu duruma neden olabilir. İlaçlar ayrıca kalıcı olmayan dışkı lekelerine yol açabilir. Çeşitli ilaçlar ve demirin de enkoprezise yol açacak kadar şiddetli kabızlığa neden olması muhtemeldir ve müshil suistimali şiddetli ishal ve dışkı kontrolsüzlüğüne neden olabilir.
Psikolojik faktörler: Genel olarak enkoprezis olan çocukların % 30-50'si eşlik eden duygusal veya davranışsal bir bozukluğa sahiptir . Büyük bir popülasyon çalışmasında, enkoprezis olan okul çağındaki çocuklar, anlamlı bir şekilde artmış kaygı (% 4,3), spesifik fobiler (% 4,3), yaygın kaygı (% 3,4), DEHB (% 9,2) ve karşıt olma bozukluğu (% 11,9) oranlarında artış göstermiştir Karşıt Gelme-Karşıt Olma Bozukluğu veya Davranış Bozukluğu ile başvuran çocuklar (yani, kasten ebeveynlerine veya bakıcılarına bilerek meydan okuyan ve bunlara uymayan çocuklar), uygunsuz kirlenmeyi bir misilleme ve öfkelerini ifade etme biçimi olarak kullanabilmektedir. Ayrıca, enkoprezisi olan çocukların bunun sonucunda daha yüksek kaygı ve depresyon yaşadıklarını gösteren kanıtlar da vardır ve bu belirtiler, enkoprezis semptomlarını şiddetlendirebilir.
Aile ve sosyal faktörler: Çocuklarda başarısız tuvalet eğitimi ve müdahaleci tuvalet eğitimi nedeniyle tuvalette gecikmeler olabilir. Olumsuz tuvalet eğitimi uygulaması, çocukların tuvaleti kullanmayı ceza ile ilişkilendirmelerine neden olabilir. Diğer durumlarda, boşanma, bir kardeşin doğması veya yeni bir okula geçiş, taşınma,taciz ,diğer travmatik öyküler gibi stresli yaşantılarda da enkoprezis ortaya çıkabilir.
Ailedeki kişilik ve davranış yapılanmaları : Enkoprezis yaşayan çocukların mizaç yapısına bakıldığında zorluklara karşı zayıf tölerans ile birlikte bu çocukların pasif-agresif ve kaçıngan davranış yapılarına sahip olduğu da görülebilmektedir. Mükemmelliyetçi ve obsesif,esneme payı düşük kişilik yapıları da bu duruma eşlik edebilir. Ailede anne figürü incelendiğinde; annenin kendine dönük ,eşlerinin fiziksel ya da duygusal yokluğu karşısında çatışma yaşayan, beklentileri karşılanmamış,eleştirel ,hassas ve öfkeli veya aşırı disiplinli ,”organizatör” anneler oldukları görülmüştür. Bu nedenle, tekrarlanan dışkı kirlenmesinin belirtisini pasif agresif- bağımlı bir anne-oğul ilişkisinin bir parçası olarak da görebilmekteyiz. Enkoprezis yaşayan çocukların baba figürlerinde çoğunlukla iş sebebi ile veya duygusal olarak evden,aile dinamiğinden uzak bir baba figürü de görülebilmektedir.Evden uzakta veya seyahatli çalışan babalar genellikle evde olduklarında yorgunluklarını öne sürerek daha yalnız zamanlar geçirmeye eğilimli olabilmektedirler. Duygusal anlamda uzak babalar ise ailede işlevsel sorumlulukları ortalama olarak yerine getirmekle birlikte eş ve çocuk ile sıcak duygusal paylaşım ve kaliteli zaman geçirme gibi alanlarda eksik kalmaktadırlar.Bazı babalarda asosyal kişilik yapısı varlığı da bulgulanmıştır.Bu sonuçlar enkoprezis yaşayan çocuklar ve ailelerinde yapılan çalışmalarla edinilmiştir.
Nörogelişimsel İşlev Bozukluğu Olan Çocuklar: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite -Öğrenme Güçlüğü ve motor gelişimsel gerilik yaşayan çocukların bir çoğunun okul çağında ve öncesinde enkoprezis yaşantılarının olduğu yapılan çalışmalarla desteklenmiştir. Özellikle hayal kırıklığına karşı zayıf toleransı olan çocukların çoğunda enkporezis öyküsü bulunmaktadır.
Okulda Çocuklarında Enkoprezis’in Etkisi Nedir?
Enkoprezis çocuk, aile ve okul ortamı üzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir. Genellikle ailenin yoğun hayat temposunda, ebeveynler ve kardeşlerin yaşanan duruma gittikçe sinirlenmesinden dolayı aile faaliyetleri bu durum nedeniyle bozulabilir. Aile, çocuğun bağırsak kontrolü üzerinde kayıtsız şekilde savaşmaya bırakılır ve çatışmalar çocuğun yaşamını okul işleyişi ve arkadaş gibi sosyal çevreler gibi diğer alanlara da genişletebilir. Çocuk bu zorlukların giderek farkına vardığında, öfkelenebilir, geri çekilebilir, endişeli ve depresyonda olabilir ve diğer akranların farkında olması durumunda zorbalığa maruz kalabilir. Araştırmalar, enkoprezis yaşayan çocukların daha fazla kaygı ve depresyon belirtileri, dikkatle ilgili zorluklar, daha fazla sosyal sorun, yıkıcı davranışlar ve daha düşük akademik performans düzeyleri yaşadıklarını göstermiştir
Okul Çağındaki Çocuklarda Enkoprezis Tedavisi Seçenekleri Nelerdir?
Enkoprezis birçok aile arasında kronik ve karmaşık bir problem olsa da, tedavi edilebilir. Bir ebeveyn olarak, enkoprezis için hızlı bir düzelme olmadığının, tedavi sürecinin aylar alabileceği ve tekrarlamanın çok yaygın olduğunu bilmek önemlidir. Enkopreiz yaşayan çocukların % 60'ı 6 ayda neredeyse tamamen düzelir ve% 30'u ise 6 aylık süreçte ilerleme göstermektedir.
Tıbbi tedaviler: Enkoprezis tedavisinin ilk adımı, durumun arkasındaki nedeni tanımlamak ve bir çocuk doktorundan tıbbi tavsiye almaktır. Organik nedenlerin varlığını ekarte etmek için tıbbi muayeneler önemlidir. Başlangıçta, bir doktor sertleştirilmiş dışkının rektumdan geçişini kolaylaştırmak için ilaç önerebilir. Dışkı geçtikten sonra, kolonu boşaltmak ve ağrılı bağırsak hareketlerini azaltmak için lif, lavman veya müshil gibi maddeler kullanılabilir.
Psikolojik Tedavi: Bir çocuk psikoloğun yardımı ile davranış değişikliği enkoprezis için bütünleşik bir tedavi bileşenidir. Bunun etkili olması için, semptomla ilgili aile gerginliği azaltılmalı ve cezai olmayan bir atmosfer oluşturulmalıdır. Ebeveynler, çocuklarını günde 2-3 kez yemeklerden sonra 10 dakika tuvalette oturmaları için teşvik etmelidir. İlk amaç, çocuğa tuvaleti kullanmaya alışma ve bedensel ipuçlarıyla uyum sağlama şansı vererek bağırsak hareketi oluşturmaktır. Ebeveynler, çocuğun tuvaleti kullanması için teşvikler sağlayan bir ödül sistemi yaratabilir. Tuvalete kirlenmeden başarıyla geçtiği her gün için bir grafikte yıldız veya çıkartma alabilir ve hafta boyunca% 80'lik bir başarı oranından sonra özel bir ödül kazanılabilir. Ancak diğer çocuklarda ödül sistemi işe yaramayabilir. Uzman çocuk psikoloğunun uygun bir psikolojik destek yolu bulabilmesi için çocuğun mizacı,aile dinamiğinin incelenmesi ve bunlara uygun tedavi seçenekleri izlenmesi önem taşımaktadır.
Enkoprezise eşilk eden durumların tedavisi: Çocuğunuz anksiyete, depresyon veya muhalif meydan okuyan bozukluk yaşıyorsa, bu eşlik eden komorbiditeler, enkoprezis semptomlarını azaltmak için aynı anda tedavi edilmelidir. Tedavi edilmeyen komorbid bozukluklar uyumu azaltır ve enkoprezis tedavisinin sonucu optimum olmaz.
Enkoprezis için Ailelere Öneriler:
Asla çocuğunuzu kızdırmayın ya da utandırmayın ve öfke göstermeyin. Çocuğunuzun özgüvenini desteklemek çok önemlidir. İsim çağırma ve alay, çocuk okulda kirlendiğinde / ve / veya dışkı koktuğu zaman sık görülür, bu nedenle öz saygısının sonuçtan etkilenmemesi önemlidir. Enkoprezis zaman zaman amaçlı davranış gibi görünse de,çoğu zaman çocuğunuzun kontrolünde olmayabilir.
Çocuğunuzu bol su içmeye teşvik edin, meyveler, sebzeler ve kepekli tahıllar gibi lifli yiyecekleri yiyin
Çocuğunuz utanç, suçluluk, depresyon veya enkoprezis ile ilgili düşük özgüvenli hissediyorsa, bir çocuk psikoloğu ile psikolojik müdahaleyi planlamayı düşünün.
Çocuğunuz 6 ay sonra iyileşme göstermezse ek değerlendirme için bir gastroenteroloğa yönlendirilmelidir.
